اگر از مشکلات پوستی نظیر خشکی و التهاب پوست رنج می‌برید حتما دوست دارید بدانید که اگزما چیست و چگونه درمان می‌شود؟ اگزما نوعی التهاب پوستی است. این التهاب که با نام «درماتیت آتوپیک» (Atopic dermatitis) هم از آن یاد می‌شود، می‌تواند منجر به خشکی، سوزش، قرمزی، خارش یا حتی تاول زدن پوست شود. افرادی که دچار اگزمای پوستی هستند اغلب دوره‌هایی را تجربه می‌کنند که علائم اگزمای پوست در آن‌ها شدید می‌شود. در سوی مقابل ممکن است دوره‌هایی هم وجود داشته باشد که همه علائم بهبود پیدا می‌کند و از بین می‌رود.

آیا رژیم غذایی می‌تواند باعث درمان اگزما شود؟

در حالی که درمان قطعی برای اگزما وجود ندارد، اما برخی از حساسیت‌های غذایی می‌تواند باعث تحریک اگزما و شعله‌ور شدن آن شود. از این رو برای برخی از افراد مفید است که از چیزهایی که به آن حساسیت دارند پرهیز کنند. خیلی از افراد دچار اگزمای پوستی دارای آلرژی‌های غذایی هم هستند. اما نوع حساسیت غذایی و میزان ارتباط آلرژی غذایی به اگزمای پوستی هر فرد می‌تواند متفاوت باشد. حساسیت‌های غذایی رایجی که با اگزمای پوستی مرتبط هستند معمولا شامل موارد زیر است:

• شیر گاو
• تخم مرغ
• محصولات سویا
• گلوتن
• مغزها (خشکبار)
• ماهی
• صدف‌

خوردن این غذاها لزوما باعث اگزما نمی‌شود، اما این غذاها یا غذاهای دیگر می‌توانند اگزمای پوستی را تحریک کنند و باعث بیشتر یا بدتر شدن شرایط آن شوند. داشتن یک رژیم غذایی مناسب با اگزما کلید کنترل انواع اگزمای پوستی است.

بر اساس آمار آکادمی آلرژی، آسم و ایمنی‌شناسی امریکا، در سال ۲۰۱۵ تعداد ۵.۶ درصد از کودکان در آمریکا (۴.۱ میلیون بچه) دارای حساسیت غذایی تشخیص داده‌ شده‌اند. اما حساسیت غذایی در بین افرادی که اگزمای پوستی دارند بسیار رایج است؛ حدود ۳۰ درصد از کودکان زیر ۵ سالی که اگزما دارند، دارای حداقل یک حساسیت غذایی هستند. محققین طبق تحقیقاتی که سال ۲۰۱۴ در مجلهInvestigative Dermatology به چاپ رسید، «درماتیت آتوپیک» را که رایج‌ترین نوع اگزما است به عنوان بزرگ‌ترین عامل در افزایش حساسیت غذایی در نوزادان دانستند. این آلرژی‌ها می‌توانند باعث واکنش‌های مختلف مثل اگزما، بیماری‌های دستگاه گوارشی و تنگی نفس شوند. اگر کودک شما چنین واکنش‌هایی را بعد از خوردن غذا نشان می‌دهد، باید نزد پزشک متخصص تست آلرژی انجام دهد تا مشخص شود که به چه مواد غذایی حساسیت دارد.

چه غذاهایی برای کاهش علائم اگزما مناسب است؟

خوردن غذاهایی که تاثیر ضدالتهابی در بدن دارند می‌تواند باعث کاهش علائم اگزما شود.

ماهی‌های روغنی

ممکن است بتوانید علائم اگزما را با مصرف ماهی‌های روغنی مثل سالمون و شاه‌ماهی کاهش دهید. روغن ماهی دارای میزان زیادی از اسیدهای چرب امگا ۳ است و امگا ۳ خاصیت ضد التهابی قوی دارد. شما حتی می‌توانید برای بهره‌مند شدن از امگا ۳ از قرص‌های مکمل امگا ۳ استفاده کنید. به طور کلی توصیه می‌شود به صورت روزانه حداقل ۲۵۰ میلی‌گرم اسید چرب امگا ۳ دریافت کنید که بهترین حالت دریافت آن از غذا است.

غذاهای دارای کوئرستین

کوئرستین (Quercetin) فلاونولی بر پایه گیاهی است که به بسیاری از گیاهان، گل‌ها، میوه‌ها و سبزیجات کمک می‌کند تا رنگ خودشان را به دست بیاورند. این ماده همچنین یک آنتی‌اکسیدان و آنتی‌هیستامینقوی است؛ به این معنا که باعث کاهش التهابات و میزان هیستامین در بدن شما می‌شود. غذاهای دارای کوئرستین شامل این خوراکی‌ها می‌شوند:

• سیب
• بلوبری
• گیلاس
• بروکلی
• اسفناج
• کلم کالی

غذاهای دارای پروبیوتیک

غذاهایی مثل ماست و دوغ پروبیوتیک موادی دارند که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک می‌کند. غذاهایی که سرشار از پروبیوتیک هستند شامل این موارد می‌شوند:

• نان‌های پخته شده با خمیرترش
• خیارشور طبیعی
• پنیرهای نرم مثل پنیر گودا
• کلم ترش
• کفیر
• تمپه

انتخاب بهترین غذاها هم مشخصا به این بستگی دارد که شما به کدام غذاها حساسیت دارید. حتی غذاهایی که برای اگزما مناسب هستند (eczema-friendly) هم ممکن است در افرادی که به آن غذا حساسیت دارند باعث تشدید یا تحریک اگزما شوند.

برای درمان اگزمای پوستی مصرف چه غذایی را باید محدود یا ممنوع کرد؟

غذایی که شما مصرف می‌کنید مشخصا باعث اگزما نمی‌شود اما می‌تواند علائم اگزما را تحریک کند؛ مخصوصا غذاهایی که به آن‌ها حساسیت دارید. حساسیت‌های غذایی رایج شامل این خوراکی‌ها می‌شوند:

• لبنیات
• تخم مرغ
• سویا
• مغزها (خشکبار)

غذاهایی که مواد نگه دارنده و ترکیبات مصنوعی دارند هم ممکن است باعث بدتر شدن علائم اگزما شوند. این خوراکی‌ها شامل غذاهایی که دارای میزان زیادی چربی ترانس هستند مثل کره مارگارین، غذاهایی عمل‌آوری شده و فست فود هم می‌شوند. غذاهایی که میزان زیادی قند دارند نیز می‌توانند اگزمای پوستی را تحریک کنند. قند باعث افزایش میزان انسولین می‌شود که نتیجه آن افزایش التهاب است. خوراکی‌هایی رایجی که میزان زیادی قند دارند از این قرارند:

• کیک
• بعضی از انواع قهوه
• نوشابه‌ها
• بعضی از آب‌میوه‌ها
• فست فودها مثل همبرگر

کدام رژیم غذایی به درمان اگزمای پوستی کمک می‌کند؟

یک رژیم غذایی واحد برای درمان اگزما وجود ندارد که بتوان مستقیم به آن اشاره کرد. اما داشتن رژیم غذایی سرشار از آنتی‌اکسیدان می‌تواند در کاهش علائم اگزمای دست، اگزمای صورت، اگزمای پوست سر و سایر انواع اگزما موثر باشد. برخی از رژیم‌های غذایی موادی دارند که با درمان اگزما همسو است و شما می‌‌توانید از فواید آن‌ها بهره‌مند شوید.

رژیم غذایی مدیترانه‌ای

این رژیم غذایی بر مصرف این مواد غذایی تاکید می‌کند:

• میوه‌ها
• سبزیجات
• ماهی
• چربی‌های مفید مثل روغن زیتون

در رژیم غذایی مدیترانه‌ای دسرهای شیرین و گوشت قرمز را می‌توان در مقدار بسیار کمی مصرف کرد یا حتی اصلا به سراغ‌شان نرفت.

رژیم غذایی ضدالتهاب (Anti-inflammatory diet)

این برنامه غذایی روی محدود کردن مصرف مواد غذایی که باعث ایجاد التهاب در بدن می‌شود و افزایش مصرف غذاهای غنی از فیبر تمرکز می‌کند. این رژیم تاکید زیادی روی مصرف این مواد غذایی دارد:

• میوه‌ها
• سبزیجات
• گندم کامل
• چربی‌های مفید مثل روغن زیتون
• ماهی‌های روغنی که سرشار از اسیدهای چرب امگا ۳ هستند

مصرف غذاهای دارای مواد شیمیایی در این رژیم غذایی مجاز نیست.

اگزمای دیس هیدروزیس

اگزمای دیس هیدروزیس (Dyshidrosis) یا دیس هییدروتیک نوعی از اگزمای پوستی است که به شکل تاول‌های کوچک زیر پوستی ظاهر می‌شود. این نوع اگزما معمولا در کف پا، کف دست و انگشت‌ها ظاهر می‌شود. اندازه این تاول‌ها بسیار کوچک است و در مرحله اولیه مانند گره‌هایی شن مانند زیر پوست احساس می‌شوند. بعد از چند روز تاول‌ها به سطح پوست می‌آیند و به شکل تاول‌های نقطه نقطه قابل مشاهده می‌شوند که خارش شدیدی دارند. این تاول‌ها باعث خشکی شدید پوست می‌شوند. درمان این اگزما معمولا با کرم و پمادی که پزشک متخصص تجویز می‌کند انجام می‌شود.

رژیم غذایی مناسب برای اگزمای دیس هیدروزیس

دلیل ایجاد این نوع اگزما مشخص نیست. اما برخی از مواد غذایی یا لمس برخی فلزات یا زمینه اگزما درماتیت در بدن می‌تواند موجب تحریک علائم اگزمای دیس هیدروزیس شود. برای مثال موادی مانند فلز نیکل و کبالت ممکن است باعث تشدید علائم شوند. رژیم غذایی مناسب اگزمای پوستی دیس هیدروزیس چیزی نیست جز عدم مصرف غذاهایی که نیکل و کبالت در ترکیبات خود دارند. این فلزات در مواد غذایی زیر یافت می‌شوند:

• غلات کامل
• گندم کامل
• چاودار
• جو دوسر
• کاکائو
• بیکینگ پودر
• محصولات سویا
• میوه خشک
• نخود
• غذاهای کنسروی

غذاهای سرشار از ویتامین C می‌توانند به کاهش جذب این مواد توسط بدن، کمک کنند. در نتیجه مصرف میزان زیادی میوه و سبزیجات می‌تواند به شما کمک کند که ویتامین C به بدن خود برسانید؛ سبزیجات و میوه‌هایی مثل:

• فلفل دلمه‌ای
• کلم کالی
• پرتقال
• توت‌فرنگی
• گل کلم
• آناناس
• انبه